اختلال پانیک و ذهن آگاهی

اختلال پانیک، شامل حمله حاد اضطراب همراه با احساس مرگ قریب الوقوع است. نشانه های خانم میم، علائم این اختلال را به ذهن می آورند. اختلال پانیک معمولا با اختلال بازارهراسی (آگورافوبیا) همراه است. بازارهراسی عبارت است از ترس از تنها بودن در اماکن عمومی، به ویژه اماکنی که در صورت عارض شدن حمله پانیک، خروج سریع از آنها دشوار است. بازارهراسی را ترس بیمار از وقوع حمله پانیک در مکانی عمومی ایجاد می کند. فروید نخستین کسی بود که ارتباط بین اختلال بازارهراسی با اختلال پانیک را دریافت. زن ها دو تا سه برابر بیشتر ممکن است به این اختلال مبتلا شوند و میانگین سنی آن حدود بیست و پنج سالگی است.

نشانه های جسمی مهم در حملات پانیک عبارتند از: افزایش ضربان قلب، احساس تپش قلب، تنگی نفس و تعریق. نگرانی جسمی از مرگ به دلیل مشکل قلبی یا تنفسی ممکن است کانون اصلی توجه بیمار در حین حمله پانیک باشد. افرادی که دچار بازارهراسی هستند معمولا به تنهایی در اماکن عمومی حاضر نمی شوند و دلشان می خواهد یکی از دوستان یا اعضای خاناوده همراهیشان کند. افرادی که بیماریشان شدید است، حتی ممکن است هیچوقت از خانه خود پا بیرون نگذارند.

دلایل متفاوتی برای اختلال پانیک وجود دارد. طبق نظریه شناختی-رفتاری، اضطراب پاسخی آموخته شده است (الگوبرداری از والدین یا شرطی سازی کلاسیک). در نظریه های روانکاوانه، حمله ی پانیک را نتیجه دفاعی ناموفق در برابر تکانه های اضطرب آور ناخودآگاه می دانند. حملات پانیک می تواند در برخی از بیماری های جسمانی نظیر اختلالات غدد درون ریز به ویژه تیروئید دیده شود؛ بنابراین تنها در صورت طبیعی بودن آزمایش ها می توان وجود این اختلال را مطرح کرد.

اکثر بیماران اگر درمان شوند، بهبود نمایانی در علائم اختلال وحشت زدگی پیدا می کنند. درمان های دارویی می تواند علائم را کاهش دهد اما ریشه اختلال را درمان نمی کند؛ حتی اگر دارودرمانی در رفع علائم اولیه موفق باشد، باز ممکن است برای درمان علائم ثانویه آن به روان درمانی نیاز افتد. درمان های شناختی رفتاری، درمان های موثری برای اختلال پانیک هستند. شناخت درمانی با نشان دادن اعتقادات غلط بیمار به وی و دادن اطلاعات صحیح در مورد حملات پانیک، روی تفسیرهای غلط بیمار از نشانه های جسمیش دست می گذارد. کانون درمان های روانکاوانه، کمک به بیمار برای فهم معنای ناخودآگاه اضطرابش و مفهوم نمادین موقعیتی که از آن اجتناب می کنند، است. یکی از پرکاربرد ترین درمان ها در حیطه ی این اختلال درمان کاهش استرس بر مبنای ذهن آگاهی است.

کاهش استرس مبتنی بر بهشیاری در دهه های اخیر به وجود آمده است و به طور روز افزونی این برنامه در مراکز سلامت کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.این برنامه هم برای درمان افرادی که مددجو روانی هستند، هم به صورت پیوسته در مراکز درمان بیماری های جسمی است و در نهایت در مراکزی که مربوط فعالیت های پیشگیری از اختلالات روانی و جسمی است استفاده می شود.نقش بهشیاری و کاهش استرس مبتنی بر بهشیاری در واقع مشارکت در پیشگیری، مداخلات درمان محور، رواندرمانی، طب، و در سال های اخیر در حیطه ی سلامتی و تندرستی است.

مبنای کاهش استرس بر اساس بهشیاری بر این فرض ساده ولی مشهور استوار است که بیشتر نارحتی و رنج ما به خاطر این است که ماچیزهایی را می خواهیم که از واقعیت آن چیز ها دور است،به این معنی که ما احساساتی داریم که که این احساسات را قضاوت می کنیم و همانطوری که هست نمی پذیریم،مانند آرزوی سلامتی همیشگی ، پشیمانی درباره ی رفتارهای گذشته و تلاش برای بازگرداندن جوانی همه مواردی از این عدم پذیرش می باشند.

کاهش استرس مبتنی بر بهشیاری با ترکیب  دو نظریه قاعده ی نسبی -که چهارچوب درمان پذیرش و تعهد را می سازد- و رفتار درمانی دیالکتیکی لینهان، تاثیر بسزایی بر درمان شناختی رفتاری گذاشته است که از نتایج آن می توان به ظهور  درمان شناختی مبتنی بر بهشیاری (MBCT) اشاره کرد.

کاهش استرس مبتنی بر استرس  شامل یک پکیج هشت جلسه ای است که با تمرینات یوگا و مدیتیشن ادغام شده و در این برنامه تلاش براین است که  فرد بیاموزد  اگر درد خاصی در بدن احساس می کند، آن درد را حس کرده، نگاه کند و به جای رفع کردن دردش به طور ضمنی با آن زندگی کند. نتایج تحقیقات متعدد نشان می دهد که این برنامه برای دردهای مزمن مانند میگرن و کمر درد های عصبی بسیار کارآمد است. این هدف پذیرش را در برمیگیرد و باعث می شود فرد بتواند به جای این که بگوید “اه باز هم این درد لعنتی”، بگوید “آها این درد دوباره آمد” و آن را بپذیرد. این خوانش کارآمد باعث کمک به زندگی افرادی می شود که گرفتار دردهای مزمن هستند.