افسردگی فصلی

«اختلال خلقی فصلی» یا  SAD نوعی اختلال خلقی است که تمام ویژگی های سایر اختلالات خلقی را دارا است با این تفاوت که دشروع آن وابسته به فصل های خاصی است.

خانم ‘م ‘همواره از خستگی، خواب آلودگی، بی حوصلگی در دوفصل پاییز و زمستان شکایت میکند.او میگوید که با آغاز فصل پاییز کم کم  خوابم افزایش پیدا می کند و نسبت به غذا بی اشتها میشوم ، کارهایم را انجام نمی دهم و تا پایان فصل از شدت بی حوصلگی کلافه می شوم. خانم م 27 سال داشت و دانشجوی یک دانشگاه معتبر بود که سابقه افسردگی را نداشت،سه سال پیش برای اولین بار با شروع فصل پاییز این حالات به او دست داد و هم اتاقی های او نیز بی حوصلگی و افزایش خواب اورا تاکید کردند. خانم م در ابتدای فصل بهار رو به بهبود میرفت و در تابستان اثری از این بی حوصلگی نبود.پس از تشخیص اختلال افسردگی فصلی و پرتو درمانی در دو فصل پاییز و زمستان خانم م در زمستان نیز علائم این اختلال را نداشت.

علت دقیق این اختلال کاملا مشخص نیست اما تاثیر عرض جغرافیایی بر SAD حاکی از این است که اختلال فوق بواسطه تغییرات قابلیت دسترس بودن نور خورشید ایجاد می شود. یک فرضیه این است که با کاهش نور خورشید ، ساعت بیولوژیکی که خلق و خو ، خواب و هورمون ها را تنظیم می کند ، در زمستان به نوعی عقب می ماند و کندتر می گذرد. تئوری دیگر این است که مواد شیمیایی مغز که اطلاعات را بین اعصاب منتقل می کنند و انتقال دهنده های عصبی نام دارند در افراد مبتلا به SADدستخوش تغییراتی می شوند. و قرار گرفتن در معرض نور خورشید این عدم تعادل را اصلاح می  کند.

شیوع افسردگی فصلی نوع زمستان با توجه به اقلیم، سن و جنسیت متفاوت است. همچنین میزان شیوع در اقلیم های مرتفع (نواحی کوهستانی) بیشتر است. افسردگی فصلی در برخی از افراد حساس شایع است و شدت افسردگی آنها از حد خفیف و ملایم فراتر رفته و علائم آنها با آغاز پاییز و زمستان بیشتر می شود. کوتاه شدن روز و کاهش اشعه خورشید و به دنبال آن کاهش تولید ملاتونین در ایجاد این نوع افسردگی نقش دارد و زمینه بروز افسردگی فصلی را خصوصاً در افرادی که آسیب پذیری بیولوژیک بیشتری دارند، ایجاد می کند.

احساس غم و اندوه، تمایل به گریه، احساس پوچی، عدم تصمیم گیری صحیح، کسالت و یکنواختی، کاهش انرژی و خود ملامت گری از جمله مهمترین علائم این بیماری است و گاهی در درجات شدیدتر فرد تصمیم به خودکشی می گیرد. تغییر در الگوهای خواب و تغذیه از دیگر علائم افسردگی پاییزی است و در این حالت فرد دچار کم اشتهایی و کم خوابی می شود. سطح عملکرد اجتماعی افرادی که به افسردگی فصلی مبتلا هستند کاهش می یابد و در روابط روزمره خود دچار مشکل می شوند و معمولاً با احساس یاس شدید عقاید منفی را در مورد گذشته و حال خود دنبال می کنند. گرچه این بیماری بیشتر در دهه سوم و چهارم زندگی رخ می دهد. البته امکان ابتلا به افسردگی فصلی در تمام سنین وجود دارد و در خانم ها تا حدودی از آقایان بیشتر است. افسردگی فصلی از الگوهای چرخش فصلی تبعیت می کند و عمدتا در پاییز و زمستان تظاهر می یابد.افرا علائم افسردگی فصلی زمستانی:

– خستگی
– افزایش نیاز به خواب
– کمبود انرژِی
– افزایش وزن
– افزایش اشتها
– مشکل در تمرکز
– میل زیاد به تنهایی

کسانی که از این اختلال رنج می برند بسیاری از علائم شایع افسردگی مانند غمگینی ، اضطراب ، بی قراری ، بی علاقگی به فعالیت های روزانه ، انزواگرایی  و ناتوانی در تمرکز را دارند. این افراد اغلب نشانه هایی همچون خستگی مفرط و کمبود انرژی ، نیاز شدید به خواب ، میل به شیرینی، افزایش اشتها و اضافه وزن را تجربه می کنند.