استرس پس از سانحه  (PTSD )

اختلال استرس پس از سانحه ( PTSD) اختلال مشخص با پیدایش علائم پس از مواجه با یک رویداد تهدید کننده زندگی است. شخص نسبت به این تجربه با ترس و درماندگی پاسخ می دهد، رخداد را  مکررا در ذهن خود زنده می کند و سعی می کند از یادآوری آن اجتناب نماید. کاگان متذکر شده است کودکانی که از نظر رفتاری مهار شده هستند، ممکن است مخصوصا نسبت به اضطراب یا PTSD  پس از رخداد های تهدید کننده آسیب پذیر باشند.

سابقه ی این اختلال به جنگ داخلی آمریکا برمی گیردد، به علت وجود علائمی اتونومیک در جریان این جنگ به سندرمی شبیه اختلال استرس پس از سانحه، نام قلب سرباز داده شد. بروز این اختلال در طول عمر بین 9 ال 15 درصد است و شیوع اختلال پس استرس پس از سانحه در طول عمر تا هشت درصد جمعیت کلی خمین زده می شود، در بین گروه های در معرض خطر که افراد آن رخداد های تروماتیک تجربه کرده بودند این آمار بسیار بالاتر است.

ویژگی های بالینی اساس اختلال استرس پس از سانحه عبارتند از تجربه ی مجدد دردناک رویداد، الگوی اجتنابی کرختی هیجانی، و برانگیختگی نسبتا مستمر. اختلال ممکن است تا پس از ماه ها حتی سال ها بعد از رویداد ظاهر نشود. معاینه وضعیت روانی غالبا احساس گناه، طرد شدن و تحقیر را آشکار می سازد. ممکن است بیمار حالات تجزیه ای و حملات هراس را نیز تجربه کند، توهم نیز ممکن است وجود داشته باشد.

ملاک های تشخیصی برای اختلال استرس پس از سانحه مشخص می کنند که علائم تجربه ی مجدد، اجتناب و برانگیختگی مفرط بیش از یک ماه طول کشیده است. در بیمارانی که این مدت زمان کمتر باشد تشخیص اختلال استرس حاد داده می شود.

ملاک های تشخیصی اختلال استرس پس از سانحه به شرح زیر است:

الف) شخص در معرض یک رویداد آسیب رسان قرار گرفته که در آن هر دو شرط زیر وجود داشته است:

• شخص رویداد یا رویدادهایی را تجربه کرده، شاهد بود یا مواجه شده است که با خطر واقعی و تهدید به مرگ یا صدمه ی جدی همراه بوده، یا تهدید برای تمامیت جسمی خود یا دیگران محسوب می شده است
• پاسخ فرد با درد شدید، درماندگی، یا وحشت همراه بوده است. در کودکان ممکن است رفتار آشفته یا تهییجی مشاهد بود.

ب)  تجربه ی آسیب رسان مستمرا به یکی از طریق زیر مجددا تجربه شود

       –   یادآوری مکرر و ناراحتی برانگیزنده ی رویداد، از جمله با تصاویر ذهنی، افکار، یا ادراکات

       –    رویاهای ناراحتی برانگیز تکراری حادثه، کودکان ممکن است رویاهای ترسناک بدون محتوی قابل شناسایی روی دهد

       –    احساس و رفتار به گونه ایی که رابطه در حال تکرار شدن است، مشتمل بر احساس وقوع مجدد حادثه، خطا های حسی، توهمات، دوره های فلش بک،

       –     ناراحتی روانشناختی شدید در رویاروی با نشنانه های درونی با برونی تداعی کننده یا مشابه وجهی از رویداد آسیب رسان

       –     پاسخگری فیزیولوژک در رویارویی با نشانه های آسیب درونی و برونی تداعی کننده

ج) اجتناب مستمر از محرک های مربوط به تروما

د)علائم مسمر تحریک بالا تر از حد معمول

ه) اختلال موجب ناراحتی شدید یا تخریب در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا سایر زمینه ها می گردد.

به طور کلی افراد مبتلا به این اختلال دارای حالت براگیختگی هیجانی قرار دارند، در خوب خود مشکل دارند و کابوس هایی در مورد سانحه دارند، محرک های مشابه باعث پریشانی حال آن ها می شود، پرخاشگر هستند و حالت بی احس نسبت به محیط دارند.

عوامل خطر ساز

همانطور که می دانیم حتی در صورت مواجه با سانحه ایی شکننده اکثر مردم به PTSD  دچار نمی گردند، مطالعات نشان می دهد که 60 درصد مرد ها و 50 درصد زنان سانحه ایی قابل ملاحظه را درک کرده اند ، در حالی که میزان شیوه تنها 6/7  درصد است. در واقع باید عموامل خطرسازی وجود داشته باشد تا فرد را نسبت به این اختلال مستعد کند. این عوامل می تواند عوامل روانپویشی مثل فعال شدن یک تعارض خاموش در هنگام رویارویی مجدد با با محرک مشابع باشد یا عوامل روانشناختی مانند ناتوانی افراد از توجیه و پردازش ضربه ایی که باعث ناتوانی آن ها شده است.